ABSTRACT
سرزمین ایران، از روزگاران کهن، به کرّات ۱ در معرض قحطی‌هایی کم و بیش ۲ سهمگین ۳ قرار گرفته است. برخی از مورّخان و صاحب‌نظران، ساده‌اندیشانه، کوشیده‌اند وقوع قحطی‌های مزبور ۴ را صرفاً و منحصراً به قهر ۵ طبیعت منتسب کنند، ۶ ولی اگر جانب منطق و عدالت رعایت شود، بی‌مهری و ناسازگاری طبیعت را باید فقط به عنوان یکی از عوامل موجبه‌ی قحطی -و نه تنها عامل آن- به شمار آورد.
