ABSTRACT

Een boek met de titel Religie moet beginnen met slecht nieuws voor de lezer: het onderwerp bestaat niet. “Religie” in het enkelvoud, als één afgeronde zaak, is nergens te vinden. Religie is zo verbijsterend meerduidig en van zo’n onomvatbare verscheidenheid dat wij haar nooit onder één noemer kunnen krijgen. Er zijn westerse religies, oosterse religies, antieke religies, moderne religies, monotheïstische, polytheïstische en zelfs ietwat atheïstische religies: te veel om op te noemen, te veel om te leren kennen, in meer talen dan ooit iemand zou kunnen leren. Ik zie hier geen reden tot klagen, noch ook voor excuses. De onomvatbare verscheidenheid van de “religie” vormt zelf juist een grote religieuze waarheid en is tekenend voor het onomvatbare van waar het in de religie allemaal om draait. Ik moet ergens beginnen en dat is alles waar ik nu mee bezig ben. Ik probeer niet bij het Absolute Begin te beginnen. Daar heb ik geen aanleg voor. Ik probeer alleen maar iets op tafel te krijgen.